Бір шарт орындалса Путин майдан шебін «тоқтатуға» дайын екенін мәлімдеді

Владимир Путин Донбасстан бас тарту шарты орындалса, Ресей майдан шебін «мұздатуға» дайын екенін Трамппен кездесуінен кейін аңғартты. Бұл талапты ол АҚШ президенті арқылы Киевке жеткізді, деп хабарлайды Anyqtime.kz ақпараттық агенттігі Qaz365.kz сайтына сілтеме жасап.

Ресей президенті Владимир Путин АҚШ басшысы Дональд Трампқа Мәскеудің Киевтен территориядан бас тартуды талап етуді жалғастырып отырғанын айтқан. Бұл туралы Bloomberg пен The New York Times (NYT) жазды. Financial Times (FT) дереккөздері де Ресей лидері Донецк облысына қатысты талаптарын жұмсартуға әзір екенін білдіргенін атап өтеді. Яғни Кремль Донбасқа айырбас ретінде қазіргі қақтығыс шебін бекітіп, соғысты «тоқтату» нұсқасын қарастырып отыр.

15 тамызда Аляскада өткен Путин–Трамп келіссөздерінен кейін 18 тамызда Вашингтонда АҚШ пен Украина президенттерінің кездесуі жоспарланған. Bloomberg, NYT және FT дереккөздерінің мәліметінше, Трамп телефон арқылы Украина президенті Владимир Зеленскийге Путиннің Донбасстан бас тарту жөніндегі территориялық талабын жеткізген. Әңгімеде Ресейдің шарттары, соғысты бітімге қол қоймай-ақ тез аяқтау ықтималдығы және Киевтің оған реакциясы талқыланған.

Зеленский Х желісіндегі парақшасында Трамппен «бір жарым сағатқа созылған ұзақ әрі мазмұнды әңгіме» өткенін жазды. Әңгіме басталғанына шамамен бір сағат болғанда қоңырауға Ұлыбритания, Франция, Германия, Италия, Финляндия елдерінің, сондай-ақ НАТО мен Еуропалық комиссияның басшылары қосылған. Бұл келіссөзге еуропалық лидерлердің де тікелей араласқанын көрсетеді.

Америкалық Axios порталының дереккөзі Украина мен АҚШ президенттерінің сөйлесуі «оңай болмағанын» айтады. Соған қарамастан, Трамп өзіне де, Путинмен кездесуіне де «өте жақсы өтті» деген баға берді. Bloomberg дереккөздері бұрынғы бизнесмен әрі қазіргі Ақ үй қожайыны бұл кездесуді «өнімді» деп атап, кейін Зеленскийге мәміле іздеуді ұсынатынын және осылайша Киевке қысымды күшейтетінін ескерткенін жазады.

NYT дереккөздерінің айтуынша, еуропалық лидерлермен телефон арқылы сөйлескен Трамп Путин қойған шарттарды қолдауға бейіл танытып, оларды орындау соғысты уақытша бітімсіз-ақ «жылдам» аяқтауға мүмкіндік береді деп мәлімдеген. Аталған шарттар қатарына Украина қазір Ресей бақылауына өтпеген Донбастың батыс бөлігінен де бас тарту кіреді деген тұжырым бар. Бұл — Киев үшін саяси да, құқықтық та аса ауыр шешім.

FT Аляскадағы келіссөз барысынан хабардар төрт дереккөзге сүйеніп, Украина Донбасстан бас тартқан жағдайда Путин Херсон мен Запорожье облыстарындағы қазіргі майдан шебін «мұздатуға» дайын екенін жазады. Сондай-ақ Ресей Украина Қарулы күштері бақылауындағы аумақтарға жаңа талап қоймайтынын білдірген. Мұның барлығы аумаққа айырбас ретінде соғыс қимылдарын тоқтату туралы сигнал ретінде сипатталды.

Axios-тың тағы бір дереккөзі: «Ең әсер еткені — территорияға айырбас ретінде Путин [әскери операцияны] тоқтатуға және Украина аумағындағы жаңа жерлерді басып алуға немесе басқа елдерге шабуыл жасауға талпынбайтынына кепілдік беруге дайын сияқты көрінді», — дейді. Сонымен қатар Трамп Зеленскийге Путиннің «ресейлік әскер барлық бағытта айтарлықтай ілгерілеп жатыр, қаласа, қазіргі шайқас жүріп жатқан аумақтардың бәрін бақылауға ала алады» деген сөзін жеткізген. Алайда Зеленский бұл сипаттаманы «шынайылықтан алшақ» деп бағалады.

Путинмен кездесуден кейін Трамп: «Көптеген мәселе бойынша келісімге келдік, бірақ барлығы емес. Енді оны президент Зеленский шешуі тиіс», — деп, Киевті ымыраға шақырды. Бұл — Вашингтонның, нақтырақ айтқанда, Ақ үйдің Киевке жаңа саяси қысымының белгісі ретінде қабылданды.

Зеленский бұған дейін бірнеше рет Донбасты Ресейге берудің мүмкін еместігін, мұның ел Конституциясына қайшы екенін айтқан. Соған қарамастан, АҚШ президентімен сөйлескеннен кейін ол Х желісінде: «Украина бейбітшілікке қол жеткізу үшін бар күшін салуға дайын екенін растайды», — деп жазды. FT дереккөздерінің мәліметінше, дүйсенбі, 18 тамызда өтетін Трамппен кездесуде Зеленский «территориялық мәселелерді талқылауға ашық» болмақ. Ресми Киевтің түпкі позициясы — қауіпсіздік кепілдіктері мен егемендікті сақтау, ал қандай да бір келісімнің «бағасы» қоғам ішінде де, халықаралық аренада да үлкен дауға айналуы мүмкін.

Қорытындылай келгенде, Мәскеу Донбасқа қатысты талаптарын мәміле үшін жұмсартуға ишара беріп, майдан шебін «мұздатуды» ұсынуда. Вашингтон болса, бұл нұсқаны Киевке өткізуге тырысқандай әсер қалдырады. Ендігі сөз — Зеленский мен оның одақтастарында: Украина Конституциясы мен қоғамның сенімін сақтай отырып, қысым мен қауіп-қатер арасында тепе-теңдік табу — алдағы кездесудің басты сынағы болмақ.