Мүгедектік және асыраушысынан айырылу бойынша 434 млрд теңге жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдер төленді

Жыл басынан бері елімізде мүгедектігі және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша қазақстандықтарға жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерге 434 млрд теңгеден астам қаржы бағытталды. Оның ішінде 381,9 млрд теңге республикалық бюджеттен төленсе, шамамен 52,3 млрд теңге Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан (МӘСҚ) берілді. Бұл туралы уәкілетті ведомство мәлімет таратты, деп хабарлайды Anyqtime.kz ақпарат агенттігі.

2025 жылғы 1 тамыздағы дерекке сай, мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы (МӘЖ) алатындар саны шамамен 542,8 мың адамға жетті. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша МӘЖ алушылар шамамен 184,7 мың адамды құрайды. Бұл көрсеткіштер әлеуметтік қолдау тетіктерінің тұрақты жұмыс істеп тұрғанын аңғартады.

Мүгедектігі бойынша МӘЖ мөлшері мүгедектіктің тобы мен себебіне байланысты белгіленеді. Сондай-ақ төлем көлеміне тиісті қаржы жылына арналған «Республикалық бюджет туралы» заңда бекітілген ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы әсер етеді. Осылайша төлемдер жыл сайынғы әлеуметтік-экономикалық параметрлерге сәйкес келтіріліп отырады.

Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша МӘЖ көлемі қайтыс болған асыраушының асырауындағы адамдар санына қарай есептеледі. Бұған қоса, төлемге қайтыс болу себептері және ең төмен күнкөріс деңгейі есепке алынады. Осы тәсіл отбасы құрамын және әлеуметтік жағдайды әділ ескеруге мүмкіндік береді.

Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға МӘСҚ арқылы да төлемдер жүргізіледі. 2025 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша 95,7 мың адам еңбекке қабілеттілігінен айырылу бойынша әлеуметтік төлем алып отыр. Ал 65,4 мыңға жуық отбасы асыраушысынан айырылу бойынша МӘСҚ-тан төлем алды. Бұл жүйе бюджеттен төленетін жәрдемақыларды толықтырып, табысты ішінара ауыстыруға бағытталған.

МӘСҚ-тен берілетін төлемдердің мөлшері жеке тәртіппен есептеледі. Нақтырақ айтқанда, соңғы екі жылдағы МӘСҚ-қа аударылған әлеуметтік жарналар ескерілген орташа айлық табыс негіз болады. Сондай-ақ еңбекке қабілеттілігінен айырылу коэффициенттері, асырауындағы адамдар саны, міндетті әлеуметтік сақтандыруға қатысу өтілі және табысты ауыстыру үлесі есепке алынады. Осы формула әрбір жағдайдың ерекшелігін қамтиды.

Бұл төлемдер республикалық бюджет есебінен тағайындалатын ұқсас жәрдемақыларға қосымша ретінде жүзеге асырылады. 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап МӘЖ мөлшері ең төмен күнкөріс деңгейінің ұлғаюына байланысты 6,5% өсті. Үкімет шешімімен еңбекке қабілеттілігінен айырылу және асыраушысынан айырылу бойынша МӘСҚ-тан төленетін әлеуметтік төлемдер де 6,5% артты. Осылайша, әлеуметтік қолдау көлемі инфляциялық және кіріс параметрлеріне бейімделді.

Биыл жалпы аурудан мүгедектігі бойынша МӘЖ мөлшері 1-топ үшін – 101 702 теңге, 2-топ үшін – 81 362 теңге, 3-топ үшін – 55 474 теңгені құрайды. 1 тамыздағы жағдай бойынша еңбекке қабілеттілігінен айырылу бойынша әлеуметтік төлемдердің орташа мөлшері 71 082 теңге болды. Асыраушысынан айырылу бойынша орташа төлем 73 378 теңгеге тең. Бұл орташа көрсеткіштер нақты алушының деректеріне қарай өзгеруі мүмкін.

Жалпы, әлеуметтік төлемдер мен жәрдемақылар топтамасы азаматтардың өмірлік тәуекелдерін азайтуға бағытталған кешенді қолдау құрайды. Бюджеттік және сақтандыру тетіктерінің ұштасуы әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етіп, осал топтарға дер кезінде көмек көрсетеді. Жыл басынан бергі индексация осы саясаттың жалғасы ретінде қарастырылып отыр.