Трамп өзінсіз келіссөзді құп көрді: Путин мен Зеленский алдымен бетпе-бет кездесу керек

АҚШ президенті Дональд Трамп Ресей мен Украина көшбасшыларының алғашқы кездесуіне жеке қатыспайтынын мәлімдеді. Ол алдымен Владимир Путин мен Владимир Зеленскийдің екіжақты жүздесуі өтіп, содан кейін ғана үшжақты форматқа оралу мүмкіндігін қарастырмақ. Алғашқы кездесудің уақыты мен орны әлі нақтыланбады, деп хабарлайды Anyqtime.kz ақпарат агенттігі The Guardian сайтына сілтеме жасап.

Трамп бұл ұстанымын WABC радиосындағы Марк Левинге берген телефон сұхбатында ашып айтты. «Меніңше, олардың (Путин мен Зеленскийдің) алдымен өзара кездескені дұрыс. Мен тек кездесуде не болатынын көргім келеді. Қазір соны дайындап жатыр, біз нәтижесін көреміз», – деді ол. Осылайша Ақ үй Украинадағы соғысты тоқтату жолындағы «екіжақты қадамға» басымдық беріп отырғанын аңғартты.

Ақ үй де «жабық дипломатияны» таңдағанын байқатты: әкімшілік Ресей және Украина өкілдерімен кездесуді ұйымдастыру бағытында жұмыс істеп жатқанын, ал бұл мәселелерді жария түрде талқылау ұлттық мүддеге сай келмейтінін хабарлады. Сонымен қатар Трамп АҚШ-тың Украинаға жер үсті күштерін жібермейтінін «нақтыланып айтылған шешім» ретінде жариялады; алайда Еуропамен бірлесе қауіпсіздік кепілдіктерін үйлестіру, барлау деректерімен алмасу не әуе қолдауын қарастыру мүмкін екенін жоққа шығарған жоқ.

Ақ үйдегі келіссөздерден кейін Трамп пен Путин шамамен 40 минут телефон арқылы сөйлесті. Кремльдің сыртқы саясат жөніндегі көмекшісі Юрий Ушаков осы әңгімеде Ресей мен Украина арасындағы тікелей келіссөздерге қатысатын өкілдердің деңгейін көтеру идеясы талқыланғанын жеткізді. Бұл тараптардың техникалық және саяси дайындықты күшейтуге ниетті екенін меңзейді.

Зеленский тарапынан да позиция айқын: кез келген бейбіт келісім Украинаға нақты әрі ұзақмерзімді қауіпсіздік кепілдігін беруі тиіс. Киев бұл кепілдіктер болашақта Ресейдің жаңа агрессиясына жол бермеуге бағытталуы қажет деп санайды. НАТО бас хатшысы Марк Рюттемен кездесуде Зеленский қауіпсіздік архитектурасын талқылағанын айтып, Мәскеудің кездесуден жалтаруға тырысып жатқанын да сынады.

Ақпараттық кеңістікте ықтимал алаң ретінде Будапешт не Женева аталып жүр, бірақ нақты шешім жоқ. Бұған қоса, Мәскеу «күн тәртібі келісілмегенін» алға тартып, Путин–Зеленский кездесуіне ресми түрде келіскенін растамады. Сондықтан екіжақты саммитке дейінгі дайындық әлі де күрделі кезеңнен өтіп жатыр.

Контекст үшін айта кетсек, бұған дейінгі АҚШ–Ресей диалогының бір кезеңі Аляскадағы Трамп пен Путиннің жабық есік жағдайында өткен келіссөзімен есте қалған еді. Сол жиында Кремльдің Донбасс, НАТО-ға ұмтылыс және Батыс әскерінің қатысуы секілді түйткілдер бойынша қатаң талаптары айтылғаны хабарланған. Бұл талаптардың саяси салмағы Киев үшін де, Батыс үшін де жоғары болып қала береді.

Қорытындысында, Вашингтонның қазіргі тактикасы – екі көшбасшыны бетпе-бет жолықтыру арқылы процесті «қыздыру», ал АҚШ өздігінен бітімгерлікті емес, қауіпсіздік архитектурасын пішіндеуге басымдық беріп отыр. Екіжақты саммиттің өтетініне байланысты белгісіздік сақталып тұр: алаң, күн тәртібі және мерзім әлі пысықталуда. Дегенмен тараптардың жоғары деңгейдегі өкілдерді тағайындауға ниет танытуы – бітім процесіндегі аз да болса алға жылжу.