Қазақстан мен Өзбекстан Президенттері Қасым-Жомарт Тоқаев пен Шавкат Мирзиёев келіссөздер мен Жоғары мемлекетаралық кеңестің екінші отырысының қорытындысы бойынша бірлескен мәлімдеме қабылдап, стратегиялық серіктестікті жаңа деңгейге шығаратын бірқатар маңызды құжаттарға қол қойды. Құжаттар су, қауіпсіздік, өнеркәсіп, медицина, туризм және жастар саясаты сияқты негізгі салалардағы ынтымақтастықты тереңдетуге бағытталған, деп хабарлайды Anyqtime.kz ақпарат агенттігі.
Президенттер ең алдымен Қазақстан мен Өзбекстан Жоғары мемлекетаралық кеңесінің Бірлескен мәлімдемесін қабылдады. Бұл құжат екі елдің одақтастық деңгейдегі серіктестігін нығайтып, өңірлік қауіпсіздік пен экономикалық даму бағытындағы ортақ ұстанымдарын бекітеді.
Содан кейін Қасым-Жомарт Тоқаев пен Шавкат Мирзиёев үш маңызды шешімге қол қойды. Біріншіден, Қазақстан мен Өзбекстан өңірлері басшыларының кеңесі құрылмақ. Бұл формат аймақтар арасында тікелей байланыс орнатып, бірлескен жобаларды жедел іске асыруға мүмкіндік береді.
Екіншіден, геология және сирек кездесетін металдарды өндіру жөніндегі бірлескен жұмыс тобы құрылады. Бұл бағытта ортақ барлау, жаңа кен орындарын игеру және жоғары қосымша құнды өнім шығару бойынша жобалар күшейеді деген сөз.
Үшіншіден, трансшекаралық өзендердегі су деңгейін болжау жөніндегі екіжақты жұмыс тобы құрылады. Бұл әсіресе су тапшылығы, климаттың өзгеруі жағдайында егістік алқаптары мен ауыл шаруашылығы үшін аса өзекті мәселе.
Мемлекеттер басшыларының қатысуымен үкіметаралық және ведомствоаралық бірқатар келісімдер бойынша құжаттар алмасу рәсімі өтті. Атап айтқанда, Қазақстан және Өзбекстан үкіметтері азаматтық мақсаттағы жерүсті радио қызметтері пайдаланатын радиожиіліктерді шекара маңы аймақтарында үйлестіру туралы келісім жасасты. Бұл шекара маңында байланыс сапасын арттыруға және кедергілерді азайтуға бағытталған.
Қос мемлекет әскерилері үшін де маңызды құжатқа қол қойылды: бірлескен әскери оқу-жаттығулар өткізу туралы келісім бекітілді. Бұл құжат аймақтық қауіпсіздік пен қорғаныс саласындағы өзара іс-қимылды күшейтеді.
Су ресурстары бағытында тағы бір маңызды құжат қабылданды – трансшекаралық су объектілерін бірлесіп басқару және пайдалану туралы келісім. Бұл келісім өзендер мен су қоймаларын әділ, ұтымды пайдалану, экологиялық тепе-теңдікті сақтау үшін құқықтық негіз болады.
Сондай-ақ тараптар кеден қызметтерінің өкілдіктерін ашу туралы келісімге қол қойды. Бұл шекарадағы кедендік рәсімдерді жеделдетіп, сауда айналымын ұлғайтуға ықпал етпек.
Әділет саласында Қазақстан мен Өзбекстан Әділет министрліктері 2026–2027 жылдарға арналған ынтымақтастық бағдарламасын қабылдады. Бағдарлама заң шығару тәжірибесімен алмасу, цифрлық сервистерді дамыту және құқықтық реформалар бойынша ортақ жобаларды көздейді.
Өнеркәсіп және жер қойнауын пайдалану саласында да келісімдер жасалды. Қазақстанның Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі мен Өзбекстанның Тау-кен өнеркәсібі және геология министрлігі тау-кен өнеркәсібіндегі ынтымақтастықты дамыту туралы өзара түсіністік меморандумына қол қойды. Сонымен қатар «ҚазМұнайГаз» және «ӨзбекМұнайГаз» ұлттық компаниялары мұнай-газ химиясы саласындағы жобаларды бірлесіп іске асыру туралы негіздемелік келісім және «Жарқын» барлау жобасы бойынша қағидаттар туралы келісім жасасты.
Инвестициялар бағытында бірлескен инвестициялық платформа құру туралы негіздемелік келісім қабылданды. Бұл платформа екі ел инвесторлары үшін қолайлы жағдай жасап, ортақ жобаларды қаржыландыруды жеңілдетуге тиіс.
Денсаулық сақтау саласында Қазақстан мен Өзбекстан министрліктері «Гамма-пышақ» стереотаксикалық радиохирургиялық емдеу технологиясын қолдана отырып, мамандандырылған медициналық көмек көрсету бойынша меморандумға қол қойды. Бұл онкологиялық науқастарға жоғары технологиялық емді жақындатуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар Қазақстанның «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» және Өзбекстанның Мемлекеттік медициналық сақтандыру қоры мемлекеттік және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру саласындағы өзара түсіністік пен ынтымақтастық туралы меморандум қабылдады. Бұл құжат медициналық сақтандыру жүйесін жетілдіруде екі ел тәжірибесін ұштастыруға жол ашады.
Туризм бағытында да жоспарлы жұмыс күшейтіледі. Қазақстанның Туризм және спорт министрлігі жанындағы Туризм индустриясы комитеті мен Өзбекстанның Туризм комитеті 2026–2027 жылдарға арналған туризм саласындағы бірлескен іс-қимыл жоспарын мақұлдады. Құжат шекаралас турөнімдер, ортақ бағыттар мен біріккен жарнамалық науқандарды дамытуға бағытталған.
Астана мен Ташкент арасында да байланыс нығайды: Астана қаласы әкімдігі мен Ташкент қаласы хокимияты ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды. Бұл құжат астана деңгейінде көлік, инфрақұрылым, цифрландыру, қала құрылысы және мәдениет салаларында бірлескен жобалар жүргізуге мүмкіндік береді.
Жастар саясаты да назардан тыс қалған жоқ. «Ассамблея жастары» республикалық қоғамдық бірлестігі мен Өзбекстан Жастар одағы ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды. Бұл екі ел жастарының алмасуы, ортақ форумдар мен оқу бағдарламаларын ұйымдастыруға негіз болады.
Осылайша, Қазақстан мен Өзбекстан басшылары қабылдаған бірлескен мәлімдеме және 17 құжат екі елдің стратегиялық серіктестігін жан-жақты нығайтып, аймақтық тұрақтылық пен ортақ дамуға бағытталған нақты қадамдар пакеті ретінде бағалануда.