Әскерге шақыруды кейінге қалдырудың жаңа ережелері жарияланды

Әскери-патриоттық тәрбие туралы заңға енгізілген түзетулер білім алып жүрген жастарға әскерге шақыруды кейінге қалдыру тәртібін нақтылады. Енді күндізгі бөлімде оқитындарға тиісті білім беру деңгейінің бүкіл кезеңіне бір рет кейінге қалдыру қарастырылады, деп хабарлайды Anyqtime.kz ақпарат агенттігі.

Заңға сай, кейінге қалдыру құқығы бакалавриат, колледж, мектеп және өзге де тиісті деңгейдегі ұйымдарда күндіз оқитын азаматтарға беріледі. Әр білім деңгейі үшін жеңілдік «бір рет» қағидасымен қолданылады. Постградуалдық сатыдағы білім алушылар да назардан тыс қалмайды: резидентура, магистратура немесе докторантурада оқитындарға да дәл сол тәртіппен бір рет кейінге қалдыру беріледі. Сонымен бірге, Қазақстанның білім туралы заңнамасына сәйкес лицензиясы бар рухани (діни) білім беру ұйымдарының студенттері де осы құқыққа ие.

Алайда шетелдік жоғары оқу орындарында қашықтан оқитындарға бұл жеңілдік жүрмейді. Спикер Фархат Айдарбаевтың түсіндіруінше, «қашықтан оқу» әскери есепке байланысты міндеттерді кейінге қалдыруға негіз бола алмайды. Жаңалықтың бірі — мерзімді әскери қызмет жасын өтіп кеткен Қазақстан азаматтарына мемлекеттік грант есебінен «міндетті пысықтауды» (жұмыс өтеуді) оқу шығындарын бюджетке қайтармастан тоқтату құқығының берілуі. Бұл шешім жас шегінен асып кеткен түлектердің еңбек нарығына еркін шығуына мүмкіндік береді.

Әскерге шақыру тәртібін бұзу жауапкершілікке әкелетінін де еске салды. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 647-бабына сәйкес, әскери есепте тұрған азамат жергілікті әскери басқару органының шақыруына дәлелсіз себеппен келмесе, 5 айлық есептік көрсеткіш (АЕК) мөлшерінде айыппұл салынады. 648-бапта медициналық куәландырудан немесе тексеруден жалтарғаны үшін ескерту не 3 АЕК айыппұл қарастырылған. Бұл нормалар шақыру науқанының ашық әрі тәртіпті өтуін қамтамасыз етуге бағытталған.

Қылмыстық кодекстің 387-бабына сәйкес, әскери қызметке шақырудан заңды негізсіз жалтару қатаң жазаға апарады: 1000 АЕК-ке дейін айыппұл, 400 сағатқа дейін қоғамдық жұмыстар, 1 жылға дейін бас бостандығын шектеу немесе айыру мүмкін. Егер жалтару өзіне қасақана зиян келтіру, ауруды қолдан жасау, жалған құжат ұсыну секілді алдау арқылы жасалса, бұл ауырлататын мән-жай саналып, жаза күшейеді. Талап — барынша түсінікті: оқу құқығы қорғалады, ал міндеттен қашу қатаң қадағаланады.

Қорытындылай айтқанда, жаңа ереже білім мен міндеттің тепе-теңдігін сақтауға бағытталған. Студенттер оқуын аяқтағанша тыныш оқуға мүмкіндік алады, ал мемлекет қорғаныс міндетін атқаруға қатысты талаптарды нақтылап, жалтаруға жол бермейді.